Review sản phẩm Thực Phẩm Bảo Vệ Sức Khỏe

Nov 27, 2025

Dầu Gan Cá Tuyết và Dầu Cá: Sự Khác Biệt, Lợi Ích và Cách Sử Dụng An Toàn

Dầu gan cá tuyết và dầu cá đều là những thực phẩm chức năng phổ biến cung cấp axit béo omega-3 thiết yếu cho cơ thể. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn không biết nên chọn loại nào và sử dụng như thế nào cho đúng. Bài viết này sẽ phân tích toàn diện về sự khác biệt, lợi ích, rủi ro và cách sử dụng an toàn hai loại dầu này dựa trên các bằng chứng khoa học.

Sự khác biệt cơ bản giữa dầu gan cá tuyết và dầu cá

Dầu gan cá tuyết được chiết xuất từ gan cá tuyết (cod), chứa omega-3 cùng vitamin A và D tự nhiên với hàm lượng cao. Trong khi đó, dầu cá thông thường được chiết xuất từ thịt các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá trích, chủ yếu cung cấp omega-3 mà không có hàm lượng vitamin A, D đáng kể [1].

Sự khác biệt về nguồn chiết xuất này dẫn đến thành phần dinh dưỡng, công dụng và đối tượng sử dụng phù hợp hoàn toàn khác nhau giữa hai loại dầu.

Nguồn gốc chiết xuất

Dầu cá thông thường được chiết xuất từ thịt các loại cá béo sống ở vùng nước lạnh [1]:

Cá hồi (salmon)
Cá thu (mackerel)
Cá trích (herring)
Cá cơm (anchovies)
Cá ngừ (tuna)

Dầu gan cá tuyết được chiết xuất đặc biệt từ gan của cá tuyết Đại Tây Dương hoặc cá tuyết Thái Bình Dương [1].

Điều thú vị là các loại cá này thu nhận omega-3 thông qua chuỗi thức ăn tự nhiên: chúng ăn thực vật phù du (phytoplankton), vốn hấp thụ vi tảo - nguồn gốc ban đầu của axit béo omega-3 trong tự nhiên [1].

Thành phần dinh dưỡng chính

Cả hai loại dầu đều chứa hai axit béo omega-3 quan trọng:

EPA (axit eicosapentaenoic)** - **DHA (axit docosahexaenoic)

Đây được gọi là “chất béo tốt” mà cơ thể người không thể tự tổng hợp, cần bổ sung qua chế độ ăn [1].

Điểm khác biệt then chốt: Dầu gan cá tuyết chứa thêm hàm lượng đáng kể vitamin A và vitamin D tự nhiên, trong khi dầu cá thông thường chủ yếu chỉ cung cấp omega-3 [2].

Khoảng 30% thành phần dầu cá là axit béo omega-3 nguyên chất [1], còn lại là các chất béo khác và hợp chất tự nhiên từ cá.

Lợi ích sức khỏe của dầu gan cá tuyết

Dầu gan cá tuyết mang lại nhiều lợi ích nhờ hàm lượng cao EPA, DHA kết hợp với vitamin A và D tự nhiên. Các nghiên cứu cho thấy dầu gan cá tuyết có đặc tính chống viêm mạnh [2].

Lưu ý: Phần lớn bằng chứng đến từ các nghiên cứu quan sát và nghiên cứu trên động vật. Hiệu quả trên từng cá nhân có thể khác nhau.

Hỗ trợ sức khỏe xương khớp

Vitamin D trong dầu gan cá tuyết đóng vai trò quan trọng trong:

Quá trình hấp thu canxi
Duy trì mật độ xương

Một nghiên cứu trên người cao tuổi tại Iceland cho thấy việc sử dụng dầu gan cá tuyết trong các giai đoạn khác nhau của cuộc đời có liên quan đến mật độ khoáng xương tốt hơn ở tuổi già [3].

Đặc tính chống viêm của omega-3 trong dầu gan cá tuyết có thể hỗ trợ giảm triệu chứng ở người mắc viêm khớp dạng thấp. Nghiên cứu năm 2008 cho thấy dầu gan cá tuyết có thể giúp giảm nhu cầu sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp [2].

Tiềm năng hỗ trợ sức khỏe tim mạch

Nghiên cứu trên động vật cho thấy dầu gan cá tuyết có thể ức chế sự phát triển của xơ vữa động mạch ở mô hình động vật có mỡ máu cao [4].

Tuy nhiên, cần thêm các thử nghiệm lâm sàng trên người để xác nhận hiệu quả này trước khi đưa ra khuyến nghị chính thức.

Lịch sử sử dụng và cảnh báo quan trọng

Trước đây, dầu gan cá tuyết từng được sử dụng rộng rãi cho trẻ em tại Hoa Kỳ để phòng ngừa bệnh còi xương do thiếu vitamin D [5]. Tuy nhiên, việc này đã giảm dần do:

Lo ngại về nguy cơ ngộ độc vitamin A và D khi dùng quá liều, cần kiểm tra lượng vitamin A và D trên bao bì sản phẩm
Sự phát triển của các nguồn vitamin D an toàn hơn

Lợi ích sức khỏe của dầu cá

Dầu cá được nghiên cứu rộng rãi và cho thấy tiềm năng hỗ trợ nhiều khía cạnh sức khỏe. Tuy nhiên, mức độ bằng chứng khoa học khác nhau tùy từng công dụng.

Sức khỏe tim mạch

Nghiên cứu Framingham và các phân tích tổng hợp cho thấy tiêu thụ cá và omega-3 có liên quan nghịch với nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch vành [6].

Omega-3 từ dầu cá có thể giúp:

Giảm triglyceride máu đến 15-30% [7]
Hỗ trợ kiểm soát huyết áp ở mức độ nhẹ (giảm 2-3 mmHg) [8]
Giảm viêm mạch máu
Cải thiện chức năng nội mô

Lưu ý: Các nghiên cứu gần đây cho kết quả không đồng nhất về lợi ích của bổ sung dầu cá trong phòng ngừa bệnh tim mạch ở người khỏe mạnh. Người có bệnh lý tim mạch nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Sức khỏe tâm thần

Một số nghiên cứu cho thấy omega-3 có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng trầm cảm và lo âu.

Thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng năm 2011 trên sinh viên y khoa cho thấy bổ sung omega-3 giúp giảm viêm và lo âu lên đến 20% [9].

Các nghiên cứu thăm dò cũng đánh giá tiềm năng của omega-3 trong hỗ trợ điều trị rối loạn lưỡng cực và tâm thần phân liệt, tuy nhiên bằng chứng còn hạn chế [10][11].

⚠️ Quan trọng: Omega-3 không thay thế được các phương pháp điều trị tâm thần chính thống. Người có vấn đề sức khỏe tâm thần cần được điều trị bởi chuyên gia y tế có chứng chỉ hành nghề.

Hỗ trợ thai kỳ và cho con bú

Omega-3, đặc biệt là DHA, đóng vai trò quan trọng trong:

Phát triển não bộ của thai nhi
Phát triển hệ thần kinh
Phát triển thị giác

Phụ nữ mang thai và cho con bú có thể được khuyến nghị bổ sung DHA, nhưng nên chọn dầu cá thông thường thay vì dầu gan cá tuyết để tránh thừa vitamin A [12].

Top sản phẩm dầu cá chất lượng cao từ Nordic Naturals

Nếu bạn đang tìm kiếm sản phẩm dầu gan cá tự nhiên uy tín và an toàn, Nordic Naturals là thương hiệu hàng đầu với chứng nhận chất lượng quốc tế. Dưới đây là các sản phẩm phù hợp cho từng lứa tuổi:

Cho trẻ sơ sinh (0-12 tháng):

Nordic Naturals Baby’s DHA - Dạng lỏng tinh khiết, dễ nhỏ vào miệng hoặc pha với sữa

Cho trẻ em (1-6 tuổi):

Nordic Naturals Children’s DHA Liquid - Dạng siro vị dâu thơm ngon, trẻ dễ uống
Nordic Naturals Children’s DHA Gummy Chews - Kẹo dẻo vị trái cây, bé thích mê

Tất cả sản phẩm Nordic Naturals kể trên đều được chiết xuất từ dầu gan cá tuyết Bắc Cực – loại cá sống trong vùng biển lạnh, sạch và ít ô nhiễm, cho ra nguồn dầu gan cá giàu Omega-3 tự nhiên, Vitamin A và D., kiểm định không chứa kim loại nặng, và đạt chuẩn quốc tế về độ tinh khiết.

Tác dụng phụ và rủi ro cần lưu ý

Cả dầu cá và dầu gan cá tuyết đều được coi là tương đối an toàn khi sử dụng đúng liều lượng. Tuy nhiên, mỗi loại có những rủi ro riêng cần cân nhắc [1].

Tác dụng phụ của dầu gan cá tuyết

Các tác dụng phụ có thể gặp:

Ợ hơi, có mùi tanh
Chảy máu cam
Ợ nóng, khó tiêu
Tăng nguy cơ chảy máu do tác dụng làm loãng máu

Rủi ro đặc biệt:

Do chứa vitamin A và D, việc sử dụng dầu gan cá tuyết liều cao hoặc kéo dài có thể dẫn đến tích lũy vitamin vượt ngưỡng an toàn, gây ngộ độc [1].

Triệu chứng ngộ độc vitamin A:

Buồn nôn, nôn
Chóng mặt, đau đầu
Rụng tóc
Da khô, nứt nẻ
Trong trường hợp nặng: tổn thương gan

Chống chỉ định tuyệt đối:

Phụ nữ mang thai [1]
Người có bệnh gan
Người đang dùng thuốc chứa vitamin A (isotretinoin)

Tác dụng phụ của dầu cá

Các tác dụng phụ thường gặp:

Rối loạn đông máu, chảy máu cam
Buồn nôn
Tiêu chảy, phân lỏng
Phát ban
Khó tiêu, ợ hơi có mùi cá
Có thể làm giảm nồng độ vitamin E

Tương tác thuốc quan trọng:

Dầu cá có thể tương tác với [1]:

Thuốc tránh thai: Có thể giảm hiệu quả** - **Thuốc giảm cân chứa orlistat: Giảm hấp thu omega-3** - **Thuốc chống đông máu (warfarin, aspirin, clopidogrel): Tăng nguy cơ chảy máu

Đối tượng cần thận trọng

Một số nhóm đối tượng cần đặc biệt cẩn thận hoặc tham khảo bác sĩ trước khi sử dụng:

Trẻ em: Cần hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa về liều lượng** - **Người dị ứng hải sản: Chưa rõ mức độ an toàn** - **Người có bệnh tim mạch hoặc rối loạn đông máu** - **Người đang dùng thuốc chống đông
Người sắp phẫu thuật: Nên ngừng dùng 2 tuần trước phẫu thuật [1]

Hướng dẫn liều lượng và cách sử dụng

Hiện chưa có khuyến nghị liều lượng chuẩn chung cho EPA và DHA. Liều lượng phù hợp phụ thuộc vào:

Tình trạng sức khỏe cá nhân
Chế độ ăn hiện tại
Mục đích sử dụng
Tuổi tác và giới tính

Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để xác định liều phù hợp [1].

Hàm lượng omega-3 tham khảo từ thực phẩm

Để có cơ sở so sánh khi chọn thực phẩm chức năng, dưới đây là hàm lượng omega-3 trong một số loại cá [13]:

Loại cá (85g nấu chín)	DHA	EPA
Cá hồi Đại Tây Dương hoang dã	1,22g	0,35g
Cá tuyết Thái Bình Dương	0,10g	0,04g
Cá thu	0,59g	0,43g
Cá trích	0,94g	0,77g

Như vậy, cá hồi và cá trích cung cấp omega-3 cao hơn đáng kể so với cá tuyết.

Nguyên tắc sử dụng an toàn

1. Không nên dùng đồng thời cả hai

Tốt nhất chỉ nên chọn một trong hai loại dầu:

Nếu muốn bổ sung vitamin A và D → dầu gan cá tuyết
Nếu chỉ cần omega-3 → dầu cá thông thường

Việc dùng cả hai có thể dẫn đến thừa omega-3 hoặc thừa vitamin, gây tác dụng phụ [1].

2. Uống cùng bữa ăn

Dùng dầu cá hoặc dầu gan cá tuyết cùng thức ăn, đặc biệt là thức ăn có chất béo, giúp:

Hấp thu omega-3 tốt hơn lên đến 50%
Giảm tác dụng phụ tiêu hóa
Giảm mùi tanh khi ợ hơi

3. Không tự ý thay thế thuốc

Không bao giờ ngừng thuốc kê đơn để chuyển sang dùng thực phẩm chức năng mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ [1].

4. Kiểm tra chất lượng sản phẩm

Chọn sản phẩm từ nhà sản xuất uy tín, có:

Kiểm định chất lượng bởi bên thứ ba độc lập (USP, ConsumerLab, IFOS)** - Chứng nhận **không chứa kim loại nặng (thủy ngân, chì)** - Chứng nhận **độ tinh khiết omega-3
Ngày sản xuất và hạn sử dụng rõ ràng

Bảo quản:

Nơi khô ráo, thoáng mát
Tránh ánh sáng trực tiếp
Đậy nắp kín sau mỗi lần dùng
Không sử dụng nếu sản phẩm có mùi ôi

Khi nào cần bổ sung?

Nếu bạn không ăn được 2-3 khẩu phần cá (mỗi khẩu phần 100-150g, không chiên) mỗi tuần, việc bổ sung dầu cá hoặc dầu gan cá tuyết có thể được cân nhắc [1].

Tuy nhiên, ưu tiên hàng đầu vẫn là bổ sung omega-3 từ thực phẩm tự nhiên trong chế độ ăn cân bằng.

Câu hỏi thường gặp

Dầu gan cá tuyết và dầu cá, loại nào tốt hơn?

Không có loại nào “tốt hơn” tuyệt đối. Lựa chọn phụ thuộc vào nhu cầu cá nhân:

Dầu gan cá tuyết: Phù hợp nếu bạn cần bổ sung cả vitamin A, D cùng omega-3, KHÔNG mang thai, và không dùng liều cao kéo dài** - **Dầu cá thông thường: An toàn hơn cho phụ nữ mang thai, người chỉ cần omega-3, hoặc dùng liều cao lâu dài

Có thể uống dầu cá hàng ngày không?

Có thể, nhưng cần tuân thủ:

Liều lượng khuyến nghị trên nhãn sản phẩm
Hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ
Thường: 250-500mg EPA+DHA/ngày cho người khỏe mạnh

Sử dụng quá liều (>3g/ngày) có thể gây tác dụng phụ và tăng nguy cơ chảy máu.

Dầu cá có thay thế được việc ăn cá không?

Không hoàn toàn. Ăn cá tự nhiên cung cấp:

Omega-3 EPA và DHA
Protein chất lượng cao
Selen
Vitamin B12, D
Iốt
Các vi chất dinh dưỡng khác

Thực phẩm chức năng chỉ nên là giải pháp bổ sung khi chế độ ăn không đủ.

Phụ nữ mang thai có nên dùng dầu cá?

Phụ nữ mang thai:

✅ CÓ THỂ dùng dầu cá thông thường (chọn loại tinh khiết, không chứa vitamin A)** - ❌ **KHÔNG NÊN dùng dầu gan cá tuyết

DHA đặc biệt quan trọng cho sự phát triển não bộ của thai nhi, nhưng cần đảm bảo an toàn.

Trẻ em có thể dùng dầu cá không?

Có, nhưng:

Cần chọn sản phẩm dành riêng cho trẻ em
Liều lượng phù hợp với cân nặng và tuổi
Tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa
Ưu tiên sản phẩm có kiểm định chất lượng cao

Các sản phẩm như Nordic Naturals Baby’s DHA và Nordic Naturals Children’s DHA được thiết kế đặc biệt cho trẻ.

Kết luận

Dầu gan cá tuyết và dầu cá đều là nguồn bổ sung omega-3 có giá trị, hỗ trợ nhiều chức năng quan trọng của cơ thể bao gồm sức khỏe tim mạch, não bộ, mắt và hệ miễn dịch.

Điểm khác biệt then chốt:

Dầu gan cá tuyết: Omega-3 + vitamin A + vitamin D → Lợi ích bổ sung nhưng có rủi ro ngộ độc vitamin nếu dùng quá liều** - **Dầu cá: Chỉ omega-3 → An toàn hơn cho sử dụng lâu dài và phụ nữ mang thai

Việc lựa chọn giữa hai loại dầu nên dựa trên:

Nhu cầu cá nhân
Tình trạng sức khỏe
Sự tư vấn của chuyên gia y tế

Quan trọng hơn, thực phẩm chức năng không thay thế được chế độ ăn cân bằng với đa dạng nguồn thực phẩm tự nhiên.

Khuyến nghị cuối cùng: Trước khi bắt đầu sử dụng dầu cá hoặc dầu gan cá tuyết, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ, đặc biệt nếu bạn đang mang thai, cho con bú, có bệnh lý nền hoặc đang sử dụng thuốc điều trị.

Tài liệu tham khảo

[1] Norris T. Cod Liver Oil vs. Fish Oil: Differences, Benefits, Risks, and Dosage. Healthline. 2023.

[2] Galarraga B, et al. Cod liver oil (n-3 fatty acids) as a non-steroidal anti-inflammatory drug sparing agent in rheumatoid arthritis. Rheumatology. 2008;47(5):665-669.

[3] Eysteinsdottir T, et al. Cod liver oil consumption at different periods of life and bone mineral density in old age. British Journal of Nutrition. 2015;114(2):248-256.

[4] Weiner BH, et al. Inhibition of atherosclerosis by cod-liver oil in a hyperlipidemic swine model. New England Journal of Medicine. 1986;315(14):841-846.

[5] Rajakumar K. Vitamin D, cod-liver oil, sunlight, and rickets: A historical perspective. Pediatrics. 2003;112(2):e132-e135.

[6] Kromhout D, et al. The inverse relation between fish consumption and 20-year mortality from coronary heart disease. New England Journal of Medicine. 1985;312(19):1205-1209.

[7] Balk EM, et al. Effects of omega-3 fatty acids on serum markers of cardiovascular disease risk: A systematic review. Atherosclerosis. 2006;189(1):19-30.

[8] Morris MC, et al. Does fish oil lower blood pressure? A meta-analysis of controlled trials. Circulation. 1993;88(2):523-533.

[9] Kiecolt-Glaser JK, et al. Omega-3 supplementation lowers inflammation and anxiety in medical students: A randomized controlled trial. Brain, Behavior, and Immunity. 2011;25(8):1725-1734.

[10] Shakeri J, et al. Effects of omega-3 supplement in the treatment of patients with bipolar I disorder. International Journal of Preventive Medicine. 2016;7:77.

[11] Peet M, et al. Two double-blind placebo-controlled pilot studies of eicosapentaenoic acid in the treatment of schizophrenia. Schizophrenia Research. 2001;49(3):243-251.

[12] Coletta JM, et al. Omega-3 fatty acids and pregnancy. Reviews in Obstetrics and Gynecology. 2010;3(4):163-171.

[13] National Institutes of Health. Omega-3 Fatty Acids - Fact Sheet for Health Professionals. Office of Dietary Supplements. 2018.

⚠️ Lưu Ý Quan Trọng

Thông tin quan trọng về thực phẩm chức năng:

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo, dựa trên các nghiên cứu khoa học hiện có, không thay thế lời khuyên của bác sĩ, dược sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
Hiệu quả của thực phẩm chức năng có thể khác nhau tùy từng cá nhân.

Cảnh báo quan trọng:

Người dùng thuốc chống đông máu: Dầu cá có thể tương tác với thuốc chống đông (warfarin, aspirin). Phải tham khảo bác sĩ trước khi sử dụng.** - Phụ nữ mang thai và cho con bú có thể được khuyến nghị bổ sung DHA, nhưng nên chọn **dầu cá thông thường thay vì dầu gan cá tuyết để tránh thừa vitamin A.

Nguyên tắc sử dụng an toàn:

Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng bất kỳ thực phẩm chức năng nào.
Không tự ý ngừng thuốc kê đơn để thay bằng thực phẩm chức năng.
Chọn sản phẩm từ nhà sản xuất uy tín, có kiểm định chất lượng.
Không sử dụng sản phẩm có mùi ôi hoặc hết hạn sử dụng.

🏷️ Tags liên quan

Đỗ Thị Hải Quỳnh